Podatek od spadków i darowizn jest jednym z podatków cywilnoprawnych, który obowiązuje osoby nabywające majątek w drodze dziedziczenia lub darowizny. W 2025 roku przepisy tego podatku nie uległy dużym zmianom, ale wciąż ważne jest, aby znać aktualne stawki i zasady jego obliczania. Poniżej przedstawiamy szczegółowe zasady oraz aktualne stawki i kwoty wolne od podatku.

Kto płaci podatek od spadków i darowizn?

Podatek od spadków i darowizn jest naliczany w przypadku, gdy osoba otrzymuje majątek w wyniku spadku lub darowizny. Zależnie od stopnia pokrewieństwa z osobą przekazującą majątek, stosuje się różne kwoty wolne od podatku oraz stawki podatkowe.

Grupy podatkowe

Podatek od spadków i darowizn obowiązuje w trzech grupach podatkowych, które zależą od stopnia pokrewieństwa z osobą przekazującą majątek.

Grupa I – osoby najbliższe

Do tej grupy zalicza się:

• małżonków,
• dzieci, wnuki,
• rodziców,
• rodzeństwo,
• zięć i synowa,
• teściowie,
• pasierbów.

Kwota wolna od podatku:

• 36 120 zł – dla osób z grupy I.

Stawki podatkowe:

• do 11 833 zł – podatek wynosi 3% wartości nabytej nadwyżki,
• od 11 833 zł do 23 665 zł – kwota podatku to 355 zł plus 5% od nadwyżki ponad 11 833 zł,
• powyżej 23 665 zł – podatek wynosi 946,60 zł plus 7% od nadwyżki ponad 23 665 zł.

Grupa II – dalsi krewni

Do tej grupy należą:

• zstępni rodzeństwa (np. siostrzeniec, bratanek),
• rodzeństwo rodziców (np. wuj, ciotka),
• zstępni i małżonkowie pasierbów,
• małżonkowie rodzeństwa,
• rodzeństwo małżonków.

Kwota wolna od podatku:

• 27 090 zł – dla osób z grupy II.

Stawki podatkowe:

• do 11 833 zł – podatek wynosi 7%,
• od 11 833 zł do 23 665 zł – kwota podatku to 828,40 zł plus 9% od nadwyżki ponad 11 833 zł,
• powyżej 23 665 zł – podatek wynosi 1 893,30 zł plus 12% od nadwyżki ponad 23 665 zł.

Grupa III – osoby niespokrewnione

Do tej grupy należą osoby, które nie są spokrewnione z osobą, która przekazuje majątek. Dla takich osób stosuje się wyższe stawki podatkowe.

Kwota wolna od podatku:

• 5 733 zł – dla osób z grupy III.

Stawki podatkowe:

• do 11 833 zł – podatek wynosi 12%,
• od 11 833 zł do 23 665 zł – kwota podatku to 1 420 zł plus 16% od nadwyżki ponad 11 833 zł,
• powyżej 23 665 zł – podatek wynosi 3 313,20 zł plus 20% od nadwyżki ponad 23 665 zł.

Przykłady wyliczenia podatku

Przykład 1 – Grupa I

Osoba otrzymuje spadek o wartości 50 000 zł od matki. Kwota wolna od podatku wynosi 36 120 zł, więc podatek będzie naliczany od nadwyżki, czyli 50 000 zł – 36 120 zł = 13 880 zł.

3% dla nadwyżki do 72 240 zł: 13 880 zł * 3% = 416,40 zł.

Przykład 2 – Grupa II

Osoba otrzymuje darowiznę o wartości 40 000 zł od wujka. Kwota wolna od podatku wynosi 27 090 zł, więc podatek będzie naliczany od nadwyżki, czyli 40 000 zł – 27 090 zł = 12 910 zł.

7% dla nadwyżki do 54 180 zł: 12 910 zł * 7% = 903,70 zł.

Przykład 3 – Grupa III

Osoba otrzymuje darowiznę o wartości 30 000 zł od znajomego. Kwota wolna od podatku wynosi 5 733 zł, więc podatek będzie naliczany od nadwyżki, czyli 30 000 zł – 5 733 zł = 24 267 zł.

• 12% dla nadwyżki do 17 199 zł: 17 199 zł * 12% = 2 063,88 zł,
• 16% dla nadwyżki ponad 17 199 zł: (24 267 zł – 17 199 zł) * 16% = 1 131,52 zł,
• Łączny podatek: 2 063,88 zł + 1 131,52 zł = 3 195,40 zł.

Procedura zgłaszania spadków i darowizn

W przypadku, gdy wartość spadku lub darowizny przekracza kwotę wolną od podatku, konieczne jest zgłoszenie nabycia majątku w odpowiednim urzędzie skarbowym. W tym celu należy wypełnić formularz SD-Z2.
Zgłoszenie powinno nastąpić w ciągu 6 miesięcy od dnia nabycia majątku, zarówno w przypadku darowizn, jak i spadków. Jeśli nie zostanie to zrobione w wymaganym terminie, podatnik traci prawo do zwolnienia podatkowego, co może skutkować wyższym obciążeniem podatkowym.

Ulgi i zwolnienia

Należy zaznaczyć, że niektóre darowizny i spadki mogą być zwolnione z podatku lub obniżone o pewne kwoty. Przykładami takich zwolnień są:

• darowizny pomiędzy małżonkami,
• darowizny dla osób, które są osobami niepełnosprawnymi (w określonych warunkach),
• nabycie nieruchomości, które w przypadku osób z grupy I mogą korzystać ze zwolnienia.

Podsumowanie

Podatek od spadków i darowizn w 2025 roku pozostaje jednym z istotnych obciążeń cywilnoprawnych, które wpływa na osoby otrzymujące majątek w wyniku spadku lub darowizny. Warto zwrócić uwagę na kwoty wolne od podatku oraz stawki podatkowe, które różnią się w zależności od stopnia pokrewieństwa. Szczególnie osoby z grupy I mają możliwość skorzystania z wyższych kwot wolnych i niższych stawek podatkowych, co może znacząco obniżyć wysokość należnego podatku.